به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «سفیر هراز»، به نقل از بلاغ؛ در ایام فاطمیه، نگاه جامعه متدین ایران و جهان اسلام، بار دیگر به سوی بانوی بانوان جهان، حضرت فاطمه زهرا (س) معطوف شده است اما پرسش اصلی اینجاست که بازخوانی سیره و شهادت آن حضرت، در دنیای پیچیده و پرچالش امروز، چه پیام و کاربردی برای انسان معاصر دارد.
برای واکاوی این موضوع، با طیبه ولائی، کارشناس مسائل سیاسی و مذهبی، به گفتگو نشسته‌ایم. وی که سال‌ها در حوزه تاریخ اسلام و سیره اهل بیت (ع) پژوهش کرده است، تأکید دارد که شخصیت حضرت زهرا(س) تنها یک الگوی تاریخی نیست، بلکه نقشه راهی برای زیستن در عصر حاضر است.
بلاغ: به نظر شما مهم‌ترین پیام شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) برای جامعه امروز، به ویژه نسل جوان، چیست؟
ولائی: پاسخ به این پرسش را باید در کلیدواژه‌های «دفاع از حق» و «مسئولیت‌پذیری اجتماعی» جستجو کرد. شهادت حضرت زهرا(س) یک تراژدی شخصی نبود؛ ایشان در مسیر دفاع از «حقیقت اسلام» و «ولایت» جان خود را فدا کردند. این، پاسخی محکم به کسانی است که دین و دینداری را تنها به حوزه خصوصی زندگی تقلیل می‌دهند. حضرت فاطمه(س) به جامعه امروز ما، به ویژه زنان، می‌آموزد که یک زن مسلمان، می‌تواند و باید در عرصه‌های سرنوشت‌ساز اجتماعی، سیاسی و اعتقادی حاضر شود و پرچمدار روشنگری باشد. ایشان در خطبه فدکیه، که یک بیانیه سیاسی-اجتماعی عمیق است، نشان داد که چگونه یک بانوی بزرگوار، می‌تواند در برابر انحراف‌ها بایستد و از هویت اصیل دینی دفاع کند. پیام ایشان این است: «در برابر ظلم و تحریف، سکوت جایز نیست.
بلاغ: با این توصیف، اما برخی بر این باورند که واقعه شهادت ایشان، رویدادی متعلق به گذشته است و ارتباط چندانی با مسائل امروز ندارد. نظر شما در این باره چیست؟
ولائی: این نگرش، یک نگاه سطحی و تاریخ‌زده است. شهادت حضرت زهرا (س) هرگز یک پایان نبود؛ بلکه آغاز یک جریان زنده و پویا بود. این واقعه، حلقه اول از زنجیره‌ای بود که به قیام عاشورا و سپس به انتظار مهدوی (عج) متصل می‌شود. آنچه از سیده النساء العالمین برای ما به ارث مانده، یک «میراث ایستادگی» است. این میراث، امروز در مقابل جریان‌های تحریف‌گر و استکبار جهانی، به ما درس مقاومت می‌دهد. وقتی می‌بینیم در جهان امروز، حق‌ستیزی و ظلم در اشکال مختلف ادامه دارد، الگوی فاطمی به ما می‌گوید که راه، همان راه است؛ باید در برابر باطل ایستاد، حتی اگر هزینه‌اش بسیار سنگین باشد. بنابراین، شهادت حضرت، یک «نماد همیشه زنده» برای مبارزه با ظلم در همه اعصار است.
بلاغ: در این صورت، نقش بزرگداشت ایام فاطمیه در تقویت هویت دینی جامعه چیست؟ آیا این مراسم تنها به سوگواری و عزاداری محدود می‌شود؟
ولائی: قطعاً خیر. ایام فاطمیه را باید فرصتی مغتنم برای بازگشت به ریشه‌های ایمان و تقویت بنیان‌های معرفتی جامعه دانست. این ایام، تنها برای بروز عواطف و اشک ریختن نیست؛ اگرچه اشک بر مظلومیت ایشان، خود عملی معنوی است. اما اصل قضیه، بازخوانی پیام معرفتی ایشان است. در این مجالس باید بر مفاهیمی مانند ولایت‌پذیری، بصیرت دینی و عدالت‌خواهی تأکید شود. یاد فاطمه زهرا(س)، یعنی یادآوری این سه رکن اساسی. وقتی جامعه‌ای «فاطمی» می‌اندیشد، یعنی در مسیر ولایت حرکت می‌کند، دارای بصیرت لازم برای تشخیص حق از باطل است و برای استقرار عدالت در همه سطوح می‌کوشد. بنابراین، فاطمیه، یک «کارگاه تربیتی» است برای ساختن انسان‌هایی که می‌خواهند در زمانه خود، پرچمدار حق باشند.
بلاغ: شخصیت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)؟
ولائی: شخصیت مادرمان حضرت زهرا (س) چراغ راهی فراتر از زمان و مکان است. پیام ایستادگی، مسئولیت‌پذیری و دفاع از حقایق اسلامی ایشان، نه تنها کهنه نشده، بلکه در عصر حاضر که با چالش‌های هویتی و اعتقادی متعددی روبرو هستیم، بیش از هر زمان دیگری کاربرد دارد. بزرگداشت ایام فاطمیه نیز زمانی به غنای حقیقی خود دست می‌یابد که از قالب صرف احساسات خارج شده و به فرصتی برای تأمل و عمل به این میراث گران‌قدر تبدیل شود. گویی فریاد همیشه جاری فاطمه (س) این است «حق را بشناسید، از حق دفاع کنید و در این راه، هرگز سکوت نکنید.»
گفتگو: مجید نائیجی
