استان مازندران با وجود داشتن ۴۰ شهرک صنعتی فعال، این مجموعه‌ها می‌توانند با بهره‌برداری بهینه از زیرساخت‌ها و تسهیل فرآیندهای مربوط به تأمین زمین و خدمات، به موتور محرکه توسعه صنعتی استان تبدیل شوند.
توسعه تخصصی شهرک‌ها و ارتقای بهره‌وری واحدهای تولیدی از جمله راهکارهای کلیدی است که می‌تواند ظرفیت‌های بالقوه این شهرک‌ها را به فرصت‌های واقعی برای رشد و پیشرفت تبدیل کند.
این ظرفیت‌ها در کنار توجه به حل مشکلات حقوقی و زیرساختی، می‌تواند نقش بسزایی در توسعه پایدار اقتصادی مازندران داشته باشد.
همچنین موضوعاتی همچون تغییرات الگوی کشت و تاثیر آن بر صنایع تبدیلی، تخصصی‌سازی شهرک‌ها و برنامه‌های ایجاد شهرک‌های صنفی نیز مورد بحث قرار گرفت. این گفتگو نگاهی جامع و کاربردی به فرصت‌ها و موانع توسعه صنعتی در استان مازندران دارد و راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای این بخش مهم اقتصادی را مطرح می‌کند.
بلاغ: چند شهرک صنعتی در استان داریم و وضعیت فعالیت این شهرک‌ها به چه صورت است؟
یوسف‌نژاد: استان مازندران، مانند دیگر استان‌های کشور، زیرساخت‌ها و فضای لازم را برای فعالیت کارآفرینان فراهم کرده است. ما در استان ۴۰ شهرک صنعتی داریم که از این تعداد، ۳۸ شهرک فعال است و در آنها عملیات تولیدی و اقتصادی جریان دارد. با این حال وقتی دقیق‌تر نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم سرانه فضای صنعتی ما نسبت به متوسط کشوری کمتر از نصف است که این نقطه ضعف مهمی است.
بلاغ: این کاهش سرانه چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟ آیا این یعنی فضای کافی برای توسعه صنعتی در استان وجود ندارد؟
یوسف‌نژاد: دقیقاً. این به معنی کمبود فضای صنعتی است که باعث شده ظرفیت جذب واحدهای تولیدی جدید محدود شود. از طرفی دستگاه‌هایی مثل منابع طبیعی و امور اراضی که تامین زمین را برعهده دارند، به لحاظ همکاری هنوز همراهی کامل ندارند که این موضوع مانع توسعه فضای صنعتی می‌شود و نیاز داریم که این دستگاه‌ها همکاری بیشتری داشته باشند تا بتوانیم زمین مناسب و کافی برای شهرک‌های صنعتی فراهم کنیم.
بلاغ: وضعیت زیرساخت‌های برق، آب، گاز در شهرک‌ها چگونه است؟
یوسف‌نژاد: ما به عنوان متولی شهرک‌های صنعتی، مسئول تامین زیرساخت‌های اولیه مثل برق، گاز و آب هستیم. شبکه برق و گاز را معمولاً تا درب شهرک فراهم می‌کنیم. تامین آب با همکاری آب و فاضلاب یا گاهی به صورت چاه صورت می‌گیرد. اما مشکل این است که دستگاه‌های خدمات‌رسان وظایف قانونی خود را به خوبی انجام نمی‌دهند و بودجه‌های محدود نیز کار را سخت کرده است. در نتیجه در برخی شهرک‌ها هنوز مشکلات زیرساختی وجود دارد که تولیدکنندگان به آن معترض هستند.
بلاغ: آخرین وضعیت شهرک صنعتی هزار هکتاری در شرق استان به کجا رسید؟
یوسف‌نژاد: الگوی کشت در استان تغییر کرده و این موضوع تأثیراتی روی صنایع تبدیلی و مرتبط با کشاورزی گذاشته است. در خصوص شهرک هزار هکتاری، اقدامات زیادی شده؛ مثلاً سازمان بازرسی و بانک‌ها همکاری خوبی داشتند، هزینه‌های زمین پرداخت شده و صلح‌نامه‌ها تنظیم شده است. اما متأسفانه مسائل حقوقی و حقوق مالکیتی مربوط به بانک زمین هنوز به طور کامل حل نشده و سند رسمی صادر نشده است.
با وزارت صمت، شرکت شهرک‌های صنعتی کشور و مسئولین دیگر در حال رایزنی هستیم تا این مشکل حل شود. همچنین بخشی از زمین‌ها در اختیار معارضین است که باید رفع شود. امیدواریم به زودی بتوانیم این شهرک را به چرخه صنعتی استان اضافه کنیم.
بلاغ: آیا برنامه‌ای برای تخصصی کردن شهرک‌ها دارید؟
یوسف‌نژاد: تعداد شهرک‌ها زیاد است اما بیشتر آنها ترکیبی هستند و بنگاه‌های مختلف در کنار هم فعالیت می‌کنند. ما معتقدیم توسعه منطقی و اقتصادی استان در گرو استفاده بهینه از زیرساخت‌های موجود و تخصصی کردن شهرک‌هاست.
تخصصی شدن یعنی تمرکز بر صنایع مرتبط با هم، مثل صنایع تبدیلی کشاورزی یا صنایع فلزی. ما اولویت را به توسعه شهرک‌های موجود می‌دهیم و در زمینه ایجاد شهرک‌های جدید، به دنبال شهرک‌های تخصصی و خصوصی هستیم. مثلاً در حال مطالعه ایجاد شهرک تخصصی رستم‌کلای بهشهر هستیم که مرتبط با صنایع تبدیلی کشاورزی و ذخیره‌سازی غلات خواهد بود.
بلاغ: آیا همه واحدها در شهرک‌های صنعتی فعال هستند؟
یوسف‌نژاد: آمار ما نشان می‌دهد که از هزار و ۹۲۶ واحد مستقر در شهرک‌ها، حدود ۸۰ درصد فعال هستند، ولی میزان فعالیت برخی واحدها کامل نیست. تاکید داریم که بهره‌وری واحدها و استفاده کامل از ظرفیت آنها بسیار مهم است تا سرمایه‌گذاری‌های انجام شده به نتیجه برسد. در کل حدود ۴۹ هزار نفر در این واحدها اشتغال مستقیم دارند و تلاش ما این است که این اشتغال حفظ و افزایش یابد.
بلاغ: ایجاد شهرک‌های صنفی در مازندران به کجا رسید؟
یوسف‌نژاد: ایجاد شهرک‌های صنفی یکی از نیازهای مهم استان مازندران است، به ویژه به خاطر تراکم جمعیتی و نزدیکی شهرها. در برنامه هفتم توسعه، این موضوع در قالب ماده ۴۷ دیده شده است که اجازه می‌دهد شهرک‌های صنفی در حریم شهرها ایجاد شوند.
هدف‌گذاری کرده‌ایم که حداقل برای هر شهر متوسط و بزرگ استان یک شهرک صنفی راه‌اندازی کنیم. مذاکرات و جلسات متعددی با شهرداری‌ها و دستگاه‌های ذیربط برگزار شده و در حال رفع ابهامات قانونی و اجرایی هستیم تا این طرح به سرانجام برسد.
بلاغ: مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی توسعه شهرک‌های صنعتی چیست؟
یوسف‌نژاد: مهم‌ترین چالش‌ها عبارتند از کمبود فضای صنعتی به دلیل سرانه پایین، مشکلات حقوقی و مالکیتی زمین‌ها، کمبود و نارسایی برخی زیرساخت‌ها به دلیل عدم همکاری کامل دستگاه‌های خدمات‌رسان، و همچنین فعال نبودن کامل برخی واحدهای صنعتی. راهکار ما همکاری نزدیک‌تر و هماهنگی بهتر با دستگاه‌های متولی تامین زمین و خدمات‌رسان، تخصصی کردن شهرک‌ها برای استفاده بهینه از منابع، پیگیری حقوقی حل مسائل مالکیتی و همچنین حمایت از واحدهای فعال برای افزایش بهره‌وری و اشتغال است و امیدواریم با کمک مسئولان و سرمایه‌گذاران بتوانیم توسعه صنعتی استان را شتاب دهیم.
به گزارش بلاغ؛ در این گفتگو، وضعیت فعلی شهرک‌های صنعتی استان مازندران به‌صورت جامع بررسی شد. علی‌رغم وجود ۴۰ شهرک صنعتی فعال، کمبود فضای صنعتی و نارسایی زیرساخت‌ها از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو هستند که توسعه و جذب واحدهای تولیدی جدید را محدود کرده‌اند. مشکلات حقوقی مربوط به زمین‌ها و کمبود همکاری برخی دستگاه‌های خدمات‌رسان نیز روند توسعه را کند کرده است. با این حال، برنامه‌های متعددی از جمله تخصصی‌سازی شهرک‌ها، افزایش بهره‌وری واحدها و ایجاد شهرک‌های صنفی در دستور کار قرار دارد که می‌تواند به بهبود فضای صنعتی و اشتغال در استان کمک کند. همکاری نزدیک‌تر بین دستگاه‌های متولی و پیگیری حقوقی مسائل مالکیتی، از راهکارهای کلیدی برای رفع موانع به شمار می‌روند.
توسعه صنعتی مازندران نیازمند نگاه یکپارچه و حمایت همه‌جانبه مسئولان و سرمایه‌گذاران است تا ظرفیت‌های بالقوه شهرک‌های صنعتی به فرصتی واقعی برای رشد پایدار تبدیل شود.
گفتگو: یاسر معافی
