۴۰۰ سال سنتِ شیرینِ نوروزی در مازندران
۴۰۰ سال سنتِ شیرینِ نوروزی در مازندران
در دل طبیعت سرسبز و تاریخی مازندران، سنتی شیرین و هزارساله در حال زنده نگه‌داشتن فرهنگ بومی این دیار است، سنتی ۴۰۰ ساله به نام «عسل حلوا» که این شیرینی نه تنها طعمی خوشمزه دارد، بلکه نمادی از همبستگی خانواده‌ها و حفظ آداب و رسوم قدیمی در ایام نوروز است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «سفیر هراز»، به نقل از بلاغ؛ شیرینی مزه دوست‌داشتی بیشتر ما انسان ها بوده و تمایل ما به دسرها و شیرین‌ها غیر قابل انکار است. پخت انواع شیرینی، حلوا و نان در نقاط مختلف رامسر نیز جزء سنت‌های بسیار کهن با نماد شیرین کامی و خوشبختی محسوب می‌شود.

رامسر شیرینی‌های سنتی و محلی لذیذی دارد و البته آداب و رسوماتی هم برای پخت این شیرینی‌ها؛ هرچند این روزها کمتر به آن این مسائل توجه می‌شود اما رسم شیرین شیرینی‌پزی برای عید که از قدیم مرسوم بوده و به نام خانه‌بار شناخته می‌شد از رسومات قدیمی در شمال و مخصوصا رامسر زیبا است.

البته قطاب هم نوع دیگری از این شیرینی‌ها است که در شادی و غم توسط زنان هنرمند رامسری پخت می‌شود؛ روال پخت شیرینی معمولا از شب قبل و با تهیه خمیر آغاز می‌شد؛ خمیر تا صبح استراحت می‌کرد و صبح زود روی آتش ملایم و به صورت «سَرتَش- بُن تَش» پخته و آماده می‌شود.

در این شیوه برای اینکه شیرینی یا ماده غذایی به‌صورت یکنواخت آماده و پخته شود یک سینی را روی ظرفی که شیرینی‌ها در آن چیده شده‌اند، گذاشته و مقداری از ذغال‌های برشته زیر ظرف را روی سینی هم می‌گذارند تا شیرینی با گرما از پایین و بالا به‌صورت یکنواخت برشته و آماده شود.

یک حلوای ۴۰۰ ساله!

حلوای عسلی یا به گویش مازندرانی‌ها «عسل حلوا» یک شیرینی و دسر خوشمزه محلی است که در بعضی از نقاط مازندران از جمله در رامسر زیبا در ایام عید نوروز تهیه می‌شود.

شیرینی‌های خانگی در شمال معمولا با آرد برنج که حاصل آسیاب نیم دانه و برنج‌های کم کیفیت‌تر است و گاهی هم با ترکیب آن با آرد گندم پخته و به همین علت دارای طعم و عطر تازه‌ای از برنج است.

پیرامون مباحث و برای آشنایی بیشتر با غذاها و شیرینی‌های ستنی مازندرانی گفتگوهایی انجام شد که در ادامه گزارش می‌خوانید.

محبوب‌ترین غذاهای مازندران

سجاد ابراهیمی کارشناس فرهنگ بومی محلی مازندران، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» به بررسی غذاهای بومی و محلی استان در ماه رمضان پرداخت و از ویژگی‌ها و محبوب‌ترین غذاهای این ماه در دیار مازندران گفت.

وی در ابتدا با اشاره به جایگاه غذاهای بومی مازندران در فرهنگ غذایی مردم استان اظهار کرد: غذاهای بومی و محلی بخش مهمی از هویت و فرهنگ مردم مازندران هستند و به‌طور خاص در ماه رمضان، الگوی غذایی مردم این استان تغییر می‌کند. در این ماه، مردم به غذاهایی سبک‌تر و مغذی‌تر مانند سیرابیج، کباب ترش و میرزا قاسمی روی می‌آورند.

این کارشناس فرهنگ بومی محلی مازندران افزود: سیرابیج که از برنج، سیر، سبزیجات محلی و گوشت تهیه می‌شود، یکی از غذاهای معروف در ماه رمضان است که بیشتر در وعده افطار مصرف می‌شود؛ همچنین کباب ترش با گوشت مرغ یا گوسفند و سبزیجات خاص از دیگر غذاهای محبوب در این ماه است.

نقش غذاهای محلی در تقویت هویت فرهنگی

ابراهیمی همچنین به حلوا به‌ویژه حلواهای محلی اشاره کرد و گفت: حلواهای محلی مانند حلوا سیاه و حلوا آردی در ماه رمضان تهیه می‌شود و در کنار شیرینی‌ها به‌عنوان دسر یا میان‌وعده برای افطار یا سحر مصرف می‌شود.

وی با تاکید بر نقش غذاهای محلی در تقویت هویت فرهنگی و اجتماعی مردم، افزود: غذاهای بومی نه‌تنها به‌عنوان بخشی از فرهنگ غذایی بلکه به‌عنوان عامل ارتباط‌دهنده میان نسل‌ها عمل می‌کند. در ماه رمضان، غذاهای محلی موجب تقویت پیوندهای اجتماعی می‌شود و به نسل‌های جدید فرصت آشنایی با سنت‌های گذشته را می‌دهد.

کارشناس فرهنگ بومی محلی مازندران توصیه کرد که مردم به‌ویژه نسل جوان باید به غذاهای بومی توجه بیشتری داشته باشند و آن‌ها را در برنامه‌های غذایی خود گنجانده و در محافل خانوادگی و اجتماعی استفاده کنند.

ابراهیمی در پایان تصریح کرد: حفظ و ترویج غذاهای محلی به‌ویژه در ماه رمضان، به حفظ فرهنگ و هویت بومی کمک کرده و به تنوع غذایی کشور افزوده می‌شود.

عسل حلوا یکی از دسرهای محبوب مازندرانی‌ها

نرگس سالاریان یکی از بانوان مازندرانی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» از پخت عسل حلوا، دسر سنتی و پرطرفدار این منطقه، صحبت کرد.

وی توضیح می‌دهد: این حلوا با استفاده از عسل طبیعی، آرد، روغن و مغزها مانند پسته یا گردو تهیه می‌شود و در مراسم‌های مختلف محلی و خانوادگی پخته می‌شود.

این بانوی مازندرانی گفت: عسل حلوا یکی از دسرهای محبوب مازندرانی‌ها است که در آن از عسل طبیعی به‌عنوان شیرین‌کننده استفاده می‌شود؛ این حلوا علاوه بر طعم لذیذ، خواص زیادی دارد و انرژی لازم برای روزهای سرد را تأمین می‌کند.

طعم شیرین شب یلدا و ماه رمضان

سالاریان افزود: این حلوا در بسیاری از جشن‌ها و مناسبت‌ها همچون عید نوروز، شب یلدا و ماه رمضان پخته می‌شود. همچنین می‌توان آن را در مهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی نیز سرو کرد.

وی خاطرنشان کرد: برای تهیه عسل حلوا، باید از عسل طبیعی و تازه استفاده کرد و به حرارت مواد دقت کرد تا حلوا به‌طور یکنواخت بپزد.

این بانوی مازندرانی پایان گفت: امیدوارم مردم بیشتر با غذاهای سنتی و محلی ما آشنا شوند و از طعم‌ها و خواص آنها بهره‌مند شوند.

به گزارش بلاغ؛ متاسفانه با پیشرفت تکنولوژی و ماشینی شدن زندگی، آیین‌ها و سنت‌های اجدادی و رسومات قومی ما بدست فراموشی سپرده می‌شود؛ خانه‌های سنتی باصفا که با مصالحی مثل گل، چوب، کاه و سنگ و همگون با اکوسیستم و طبیعت هر منطقه ساخته می‌شد، ویران شده‌اند و شهرها و روستا در تسخیر برج‌ها و آپارتمان‌ها قرار گرفتند.

دیگر سبک‌های غذایی نادرست و فست فودها و موادغذایی بی‌ارزش و غیرارگانیک جایگزین لبنیات و سبزیجات محلی و تازه و غذاهایی که ریشه در تاریخ و جغرافیای این مناطق دارند شده است. همه این موضوعات موجب فراموش شدن و نابودی سنت‌های کهن این دیار از جمله آیین‌های گِل کار، نوروزخوانی، سورنازنی و غیره شد؛ امید است با توجه بیشتر این موضوعات بتوانیم دوباره بخشی از این آئین و رسومات را احیا کنیم.

گزارش: محمدعلی جوربنیان