به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «سفیر هراز»، به نقل از بلاغ؛  هفته پدافند غیرعامل با تمرکز بر شعار «پدافند غیرعامل، تاب‌آوری زیرساختی، پایداری اجتماعی» و با تحولات جدی در حوزه ایمنی ساختمان‌ها آغاز شد.

سال‌هاست که آسمان شهرهای مازندران با ساختمان‌های بلندمرتبه، سیمای توسعه را به نمایش گذاشته، اما زیر پوست این توسعه، یک بحران پنهان ایمنی، جان و مال شهروندان را تهدید می‌کند و آن، فقدان نردبان‌های بلند آتش‌نشانی در شهرهای مازندران است.

این معضل زیرساختی و حیاتی، به چالشی مزمن برای مدیریت بحران و پدافند شهری تبدیل شده است. در صورت وقوع حوادثی نظیر آتش‌سوزی در طبقات بالایی، نبود این تجهیزات، نه تنها عملیات امداد و نجات را فلج می‌کند، بلکه خسارات جانی و مالی غیرقابل جبرانی را رقم می‌زند؛ این نقص، به طور مستقیم، ناشی از قصور سنواتی در اجرای کامل مقررات ملی ساختمان و ناهماهنگی بین رشد عمودی شهرها و توان عملیاتی نهادهای خدماتی بوده است.

یادمان نمی‌رود که صبح روز پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵، چه حادثه تلخی را با فروریختن ساختمان پلاسکو در تهران رقم زد؛ حادثه‌ای که با جان باختن فداکارانه ۱۶ آتش‌نشان و چهار شهروند، داغی عمیق بر چهره ایمنی و ساختمان‌سازی کشور نشاند؛ اگرچه عوامل فروریختن آن سازه ۵۴ ساله قدیمی عمدتاً به ناامنی سازه‌ای و نوع فعالیت صنفی باز می‌گشت، اما پیام این فاجعه همچنان به عنوان یک تلنگر ملی بر قطار شتابان برج‌سازی در مازندران سایه افکنده است.

این استان طی سال‌های اخیر، به دلیل کمبود زمین و افزایش قیمت در مناطق ساحلی و مرغوب، به «درد بی‌درمان مرتفع‌سازی» دچار شده است؛ حرکتی که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در سالیان اخیر شتاب بیشتری گرفته است. اهمیت این هشدار برای مازندران مضاعف است، چرا که ضعف زیرساخت‌ها، به‌خصوص کمبود تجهیزات آتش‌نشانی برای سازه‌های بلندمرتبه، در دو حادثه قابل توجه سالیان اخیر در ساختمان‌های بلند چالوس و محمودآباد برجسته کرد اما گویی درس‌های عبرت پلاسکو و حوادث محلی، هنوز در فرآیند برج‌سازی استان جایی نیافته‌اند.

در نشست خبری امروز که به مناسبت هفته پدافند غیرعامل با شعار «پدافند غیرعامل، تاب‌آوری زیرساختی، پایداری اجتماعی» برگزار شد، پاسخگوی سوال خبرنگار بلاغ در پیگیری این معضل کهنه و بسیار حیاتی استان مازندران بود.

در همین رابطه، قمی‌اویلی، با بیان اینکه «پدافند غیرعامل مکمل دفاع عامل است»، خاطرنشان کرد: هرگونه ناتوانی در مقابله با حوادث احتمالی، به ضعف در این حوزه باز می‌گردد.

وی افزود: دستورالعمل‌های جدیدی برای کاهش آسیب‌پذیری و جلوگیری از خلل در کشور، مشابه آنچه در «جنگ ۱۲ روزه» رخ داد، تعریف شده است.

وی در پاسخ به خبرنگار بلاغ در خصوص تناقض موجود رشد بلند مرتبه‌سازی استان مازندران با تجهیز شهرهای استان در برخورداری از نردبان‌های بلند آتش‌نشانی در زمان حریق، با اشاره به پیگیری‌های جدی برای اجرای کامل قوانین ایمنی، به موضوع مغفول مانده مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان در حوزه بلندمرتبه‌سازی اشاره و تاکید کرد: این مسئله اکنون به اولویت اصلی تبدیل شده است.

سرپرست اداره کل پدافند غیرعامل مازندران، در این‌باره تصریح کرد: برای همه ساختمان‌های در حال ساخت، موضوع پدافند به‌طور جدی لحاظ می‌شود. متأسفانه مبحث ۲۱ در بلندمرتبه‌سازی در استان مغفول مانده بود و خسارت زد، اما اکنون قوانین سخت‌گیرانه‌ای وضع شده است.

قمی‌اویلی، ادامه داد: در جلسه شورای برنامه‌ریزی به ریاست استاندار و در جمع شهرداران کل استان، به صورت رسمی مصوب و مکلف شده است که تا زمانی که امکانات (آتش‌نشانی و نردبان بلند) به شهرداری‌ها نرسد، مجوز ساخت به ساختمان‌های مرتفع داده نخواهد شد.

وی افزود: این قوانین سخت‌گیرانه در جلسات مشترک با حضور رئیس سازمان نظام مهندسی  و استاندار به تصویب رسیده است. تمام شهرداری‌ها مکلفند به آتش‌نشانی مجهز شوند. عدم اقدام شهرداری‌ها به نوعی ترک فعل محسوب می‌شود و در مجازات‌ها لحاظ خواهد شد.

سرپرست اداره کل پدافند غیرعامل مازندران،  همچنین به ضرورت امضای آتش‌نشانی در پروانه ساختمانی اشاره کرد که با این الزامات جدید، هزینه‌هایی برای شهروندان خواهد داشت و باید ثمره این هزینه‌ها در ارائه خدمت مطلوب شهرداری‌ها به مردم، دیده شود.

قمی‌اویلی، از طرحی برای افزایش کارایی خدمات آتش‌نشانی خبر داد و گفت: ما به شدت دنبال این هستیم که سازمان آتش‌نشانی و مراکز آن را به نوعی جدا از بدنه شهری در نظر بگیریم و ساختمان جایگاه آن را جدا کنیم، زیرا با گسترده شدن شهرها و ساخت و سازها، این امر حیاتی است.

در پایان، قمی اویلی بر ضرورت آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی در حوزه پدافند غیرعامل با کمک رسانه‌ها تاکید کرد و از تعریف قرارگاه زیستی در استان به ریاست استاندار خبر داد که وظیفه آن احصاء، رصد و پایش مخاطرات و تهدیدهای زیستی برای به حداقل رساندن خطرهای احتمالی است.

در همین رابطه علی محمدی در گفتگو با خبرنگار بلاغ می‌گوید:  به عنوان یک کارشناس شهری، معتقدم فارغ از عوامل مستقیم که عمدتاً سازه‌ای و مربوط به نوع فعالیت بود، فاجعه پلاسکو باید به عنوان یک «تلنگر ملی دائمی» برای تمامی کلان‌شهرها و مناطق مستعد رشد عمودی، به‌ویژه استان مازندران، در نظر گرفته شود.

وی افزود: متأسفانه، مازندران طی یک دهه اخیر به دلیل کمبود زمین شهری و افزایش چشمگیر قیمت در مناطق مرغوب، گرفتار رشد ساخت‌وسازهای بلندمرتبه‌سازی شده است. اگرچه این روند از منظر اقتصادی و پاسخ به تقاضای بازار اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد، اما کارشناسان مسکن پیش‌بینی می‌کنند که شتاب این حرکت در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت.

این کارشناس شهری با بیان اینکه این توسعه شتابان، زمانی خطرناک می‌شود که بدون پیش‌بینی و تکمیل پیوست‌های ایمنی و زیرساختی پدافند غیرعامل پیش برود؛ خاطرنشان کرد: لزوم درس گرفتن از پلاسکو برای مازندران، صرفاً یک نظریه انتزاعی نیست. متأسفانه، ضعف زیرساخت‌ها تا همین‌جای کار، در سالیان گذشته، دو حادثه تلنگر برانگیز  آتش‌سوزی ساختمان‌های بلندمرتبه برج هفده طبقه رامیلا در چالوس و هتل صدف محمودآباد را خلق کرد که  به صورت شفاف، کمبود تجهیزات اطفاء حریق برای سازه‌های مرتفع را در استان مازندران، پدیدار کرد.

محمدی تصریح کرد: این حوادث به وضوح نشان داد که ما هر چند در توسعه عمودی شهرها در خال رشد روز افرون هستیم، اما زیرساخت‌های حیاتی ما در دوره توسعه افقی باقی مانده‌اند. وقتی یک سازه ۱۲ یا ۱۵ طبقه دچار حریق می‌شود و تجهیزات امداد و نجات شهری ما توان دسترسی به طبقات بالایی را ندارد، عملاً ایمنی شهر به گروگان گرفته شده و جان نیروهای انسانی ما را به مخاطره می‌اندازد.

وی هشدار داد: ادامه این روند بدون توجه جدی به ایمنی، مقاوم‌سازی و الزامات مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان، صرفاً تحمیل درد، رنج و یک فاجعه دیگر را به کشور و استان در پی خواهد داشت. پدافند غیرعامل باید از ابتدا، همزمان با طراحی و صدور پروانه ساخت، با جدیت اعمال شود تا توسعه مازندران به جای تبدیل شدن به یک فرصت اقتصادی، به یک تهدید اجتماعی و امنیتی تبدیل نشود.

به گزارش بلاغ؛ با اوج‌گیری این تهدیدات و درک خطر جدی‌ای که ایمنی شهری را به مخاطره انداخته است، نهادهای نظارتی و حاکمیتی وارد عمل شدند. اکنون، پدافند غیرعامل استان به این معضل ورود کرده و با وضع قوانین سخت‌گیرانه جدید، دوران اغماض را پایان داده است.

در واقع، این قوانین به صراحت، شهرداری‌های سراسر استان را مکلف کرده‌اند که به تجهیزات کامل آتش‌نشانی، از جمله نردبان‌های بلند نجات، مجهز شوند. مهم‌تر آنکه، صدور هرگونه مجوز برای ساخت‌وسازهای مرتفع، منوط به تأمین و ارتقاء این امکانات شده است.

این تحول، در حکم یک اخطار نهایی به دستگاه‌های اجرایی است تا مسئولیت قانونی و اخلاقی خود را در قبال پایداری اجتماعی و تاب‌آوری زیرساخت‌های شهری بپذیرند.

خبرنگار: مجتبی قربانی