نرخ فرزندآوری در این استان یکی از پایین‌ترین‌هاست و روند سالمندی جمعیت با شتابی نگران‌کننده افزایش یافته است. کارشناسان می‌گویند اگر برنامه‌های حمایت از خانواده‌ها و ترویج فرزندآوری به سرعت و با قدرت اجرا نشود، آینده استان با بحران‌های جدی اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی مواجه خواهد شد.
اکنون زمان آن است که همه دستگاه‌ها با هماهنگی کامل، زیرساخت‌ها و امکانات لازم برای رشد جمعیت و سلامت نسل‌های آینده را فراهم کنند.
استان مازندران با توجه به رویکرد دولت در حمایت از جوانی جمعیت و تقویت بنیان خانواده، سیاست‌های متعددی را برای تسهیل فرزندآوری و ارائه خدمات رفاهی به خانواده‌ها در دستور کار قرار داده است. واگذاری زمین به خانواده‌های مشمول قانون جوانی جمعیت، توسعه خدمات بهداشتی و رفاهی، و ارائه تسهیلات بانکی بخشی از اقدامات راهبردی دولت در این استان محسوب می‌شود، اما باید بپذیریم که این اقدامات کافی نیست و نتوانسته تغییر چندانی در وضعیت جمعیتی و فرزندآوری مازندران، ایفا کند.
واقعیت آن است که استان مازندران، با رتبه‌ای از میان سه استان پایین جدول در نرخ فرزندآوری، با بحران جمعیت روبه‌روست؛ اگر اقدامات فوری برای حمایت از خانواده‌ها و ترویج فرزندآوری انجام نشود، استان در آینده‌ای نه‌چندان دور با چالش‌های جدی سالمندی، کاهش جمعیت جوان و فشار بر نظام سلامت مواجه خواهد شد.
لزوم حمایت از خانواده‌ها و تقویت بنیان جمعیت
وی افزود: واگذاری زمین به خانواده‌های مشمول قانون حمایت از جوانی جمعیت، یکی از اقدامات مهم استان است و اجرای این قانون از نخستین روزهای فعالیت دولت مردمی در مازندران در دستور کار قرار داشته است.
استاندار مازندران خاطرنشان کرد: بر اساس قانون، خانواده‌هایی که فرزند سوم یا بالاتر آنها پس از ۲۴ مهر ۱۴۰۰ متولد شده باشد و همچنین خانواده‌هایی با چهار فرزند زیر ۲۰ سال، در صورت احراز شرایط، می‌توانند زمین مسکونی دریافت کنند. این اقدامات در راستای سیاست کلی دولت برای تقویت بنیان خانواده و ایجاد امنیت روانی و اقتصادی نسل‌های جدید صورت می‌گیرد.
یونسی‌رستمی ادامه داد: تاکنون ۵۸۶۷ خانوار در سامانه طرح جوانی جمعیت ثبت‌نام کرده‌اند و از این تعداد، ۲۷۵۴ خانوار موفق به تأیید نهایی شده‌اند. در دو ماه اخیر بیش از ۲۱۰ قطعه زمین به خانواده‌ها تحویل شده و بیش از ۳۰۰ خانوار دیگر به زودی اسناد مالکیت خود را دریافت خواهند کرد. مجموع اراضی تحویلی تاکنون حدود چهار هکتار برآورد می‌شود.
وی با بیان اینکه طی ماه مهر، زمین‌های مسکونی در شهرستان‌های مختلف استان به خانواده‌های مشمول قانون واگذار شد؛ گفت: در کلاردشت ۹ خانوار زمین دریافت کردند و در بابل این تعداد به ۳۵ خانوار رسید. در سوادکوه شمالی ۲۳ خانوار زمین خود را تحویل گرفتند و در بابلسر ۱۶ خانوار از این حمایت بهره‌مند شدند. در شهرستان آمل، بیش از ۵۵ خانوار زمین خود را تحویل گرفتند و شهر ساری با بیش از ۱۴۰ خانوار بیشترین تعداد واگذاری را به خود اختصاص داد و نقش محوری در اجرای طرح در استان ایفا کرد.
استاندار مازندران متذکر شد: این آمار نشان می‌دهد که استان با تلاش سازمان‌یافته و همراهی مردم توانسته گام‌های ملموسی در راستای تحقق سیاست‌های جمعیتی بردارد.
یونسی‌رستمی همچنین به محدودیت‌های اراضی قابل توسعه به دلیل شرایط طبیعی و اقلیمی اشاره کرد و گفت: با همکاری دستگاه‌های اجرایی و هم‌افزایی مردم، ظرفیت‌های جدید آزاد شده و پهنه‌ها بازنگری شده‌اند تا از اراضی مناسب در قالب طرح‌های هادی و شهری استفاده شود.
وی تصریح کرد: جوانی جمعیت برای استان مازندران تنها یک شعار نیست، بلکه یک برنامه راهبردی است و هدف نهایی این است که هیچ خانواده واجد شرایط بدون حمایت باقی نماند. در کنار واگذاری زمین، توسعه خدمات رفاهی، تسهیل صدور پروانه‌های ساخت، پشتیبانی از ساخت‌وساز و فراهم کردن تسهیلات بانکی نیز در دستور کار قرار دارد.
ضرورت هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی برای تحقق اهداف ملی جمعیت
محمدصادق رضایی رییس دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز در این دیدار، گزارشی جامع از اقدامات استان ارائه داد و کاهش مرگ‌ومیر مادران باردار را یکی از اهداف کلیدی نظام سلامت دانست.
وی با اشاره به اهمیت مراقبت‌های مستمر قبل و بعد از زایمان گفت: شناسایی مادران باردار پرخطر، پیگیری مستمر وضعیت آنان و ارجاع سریع به مراکز تخصصی، نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشگیری از مرگ‌های قابل پیشگیری دارد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی مازندران همچنین از اجرای پایلوت طرح «آمایش امید» در شهرستان‌های نکا و نوشهر خبر داد و اعلام کرد: نتایج اولیه این طرح مثبت بوده و از مهرماه در سطح استان به صورت گسترده اجرا شده است.
رضایی تأکید کرد: هماهنگی بین بخشی و استفاده از ظرفیت‌های بهداشتی، آموزشی و فرهنگی برای حمایت از خانواده‌ها و تشویق به فرزندآوری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و جوانی جمعیت یکی از اولویت‌های سلامت عمومی و توسعه پایدار استان است.
وی با بیان اینکه کاهش نرخ باروری و افزایش سالمندی جمعیت یکی از چالش‌های اساسی کشور است، هشدار داد: اگر به این موضوع توجه نشود، خانواده‌ها به ویژه خانواده‌های تک‌فرزند با فشارهای عاطفی، اجتماعی و مراقبتی دوران سالمندی والدین مواجه خواهند شد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی مازندران با تأکید بر لزوم توجه به سالمندی و زیرساخت‌های مرتبط با آن تصریح کرد: در بسیاری از روستاها بیش از ۴۰ درصد جمعیت بالای ۶۰ سال سن دارند و این روند در حال افزایش است.
رضایی تصریح کرد: باید با رویکردی جامع و اجتماعی محور، برنامه‌ریزی برای سلامت سالمندان را در اولویت قرار دهیم و آموزش و توانمندسازی خانواده‌ها را در این زمینه گسترش دهیم.
وی تشریح کرد: از جمله اقدامات دانشگاه علوم پزشکی مازندران در راستای سیاست‌های جوانی جمعیت می‌توان به ارائه رایگان خدمات زایمان طبیعی، پوشش بیمه‌ای گسترده برای درمان ناباروری، اجرای طرح «کارانه پلکانی رویش» به منظور حمایت از ارائه‌دهندگان خدمت در مسیر فرزندآوری، ارائه مشاوره و آموزش رایگان در حوزه فرزندآوری و سبک زندگی سالم، برگزاری دوره‌های تربیت مربی با محوریت توسعه فرهنگ سلامت خانواده با موضوع جوانی جمعیت اشاره کرد.
به گزارش بلاغ؛ اگر روند فعلی ادامه یابد، مازندران در آینده‌ای نه‌چندان دور با جمعیتی پیر و کاهش شدید نسل جوان روبه‌رو خواهد شد. کاهش فرزندآوری نه تنها سلامت خانواده‌ها و نظام آموزشی را تهدید می‌کند، بلکه ستون‌های اقتصادی و اجتماعی استان را متزلزل خواهد کرد.
هشدار کارشناسان روشن است: تنها با برنامه‌ریزی جامع، حمایت مؤثر از خانواده‌ها و فرهنگ‌سازی مستمر برای فرزندآوری، می‌توان از فروپاشی جمعیتی و بحران‌های ناشی از سالمندی پیشگیری کرد. مازندران اگر امروز به این زنگ خطر پاسخ ندهد، فردا دیر است.
گزارش: مجتبی قربانی
