به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «سفیر هراز»؛ به نقل از «بلاغ»، منابع آب استان مازندران، به عنوان یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های طبیعی این منطقه، نقش کلیدی در توسعه کشاورزی، صنعت و تأمین آب شرب ایفا می‌کند.
با این حال، تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت، توسعه نامتوازن شهری و کشاورزی، و برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب سطحی و زیرزمینی، چالش‌های جدی در مدیریت و حفاظت از این منابع به وجود آورده است.
در این راستا، گفتگویی با حیدر داوودیان مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران، انجام داده‌ایم تا ضمن بررسی وضعیت موجود، سیاست‌ها، برنامه‌ها و راهکارهای مقابله با این چالش‌ها به صورت جامع و دقیق تشریح شود.
این گفتگو نمایی روشن از وضعیت منابع آب استان و ضرورت مدیریت پایدار آن ارائه می‌دهد.
وی درباره وضعیت ظرفیت منابع آب سطحی مازندران، گفت: پتانسیل منابع آب سطحی استان مازندران در گذشته حدود چهار و نیم میلیارد متر مکعب بود، اما با توجه به تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های ۱۵ سال اخیر، این مقدار اکنون به حدود ۴.۱ میلیارد متر مکعب کاهش یافته است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران افزود: کاهش حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعبی به دلیل کاهش بارش‌ها و تغییر در الگوهای آب و هوایی است که ما را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
داوودیان درباره وضعیت منابع آب زیرزمینی در استان، تصریح کرد: آب‌های زیرزمینی ما حدود یک و نیم میلیارد متر مکعب است و باید بگویم این منابع یک ثروت خدادادی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: برداشت‌های بی‌رویه و سوءاستفاده از این منابع می‌تواند به تخریب سفره‌های آب زیرزمینی منجر شود، بنابراین مدیریت و حفاظت از آن اهمیت بسیار بالایی دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به میزان مصرف فعلی منابع آب در استان، خاطرنشان کرد: در حال حاضر، مصرف ما حدود ۳.۷ میلیارد متر مکعب است که بخش عمده آن یعنی حدود سه و یک چهارم به کشاورزی و صنعت اختصاص دارد، بخش آب شرب هم حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب مصرف می‌کند اما با توجه به این که بخش کشاورزی بالاترین سهم مصرف را دارد، کنترل مصرف در این حوزه برای حفظ منابع حیاتی است.
داوودیان درباره سیاست‌های کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، گفت: سیاست اصلی ما صرفه‌جویی است و سعی می‌کنیم با آموزش کشاورزان، معرفی روش‌های نوین آبیاری و استفاده از فناوری‌های کم‌مصرف، مصرف آب در کشاورزی را کنترل کنیم.
وی اظهار کرد: افزایش بهره‌وری و جلوگیری از اتلاف آب از اولویت‌های ماست. همچنین، ما تلاش می‌کنیم طرح‌های جایگزینی مثل کشت محصولات کم‌آب‌بر را ترویج دهیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران درباره افزایش مصرف آب شرب و چالش‌های مربوط به آن، تصریح کرد: مصرف آب شرب افزایش یافته که علت اصلی آن مهاجرت به استان و رشد جمعیت شهری است.
وی با اشاره به اینکه در گذشته، طرح جامع شرب ما بر اساس نیاز ۳۷۰ میلیون متر مکعب برنامه‌ریزی شده بود، اما اکنون نیاز ما به بیش از ۷۰۰ میلیون متر مکعب رسیده که تقریباً دو برابر شده است، افزود: این مسئله زنگ خطری است که باید مدیریت شود تا بحران آب شرب نداشته باشیم.
داوودیان با اعلام تهدیدات اصلی منابع آب مازندران، خاطرنشان کرد: چند تهدید جدی داریم توسعه بی‌رویه ساخت و ساز در بالادست رودخانه‌ها که موجب برداشت‌های بی‌رویه می‌شود، افزایش غیرمدیریت‌شده کشت دوم در کشاورزی که مصرف آب را افزایش داده، و آلودگی منابع آب ناشی از استفاده بی‌رویه کودها و سموم کشاورزی و نبود سیستم‌های فاضلاب مناسب و همه این عوامل فشار زیادی به منابع آب وارد کرده‌اند.
وی با بیان اینکه سفره‌های آب زیرزمینی ما در حال کاهش هستند تراز آب زیرزمینی حدود ۸۴ سانتی‌متر افت داشته است که معادل از دست رفتن حدود ۱۴۰ میلیون متر مکعب ظرفیت است، گفت: این مقدار دیگر قابل جبران نیست. اگر این روند ادامه یابد، احتمال ورود به وضعیت بحرانی آب زیرزمینی بسیار جدی است.
.jpg)
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به اینکه آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی یکی از دغدغه‌های اصلی ماست، ادامه داد: آلودگی ناشی از فاضلاب‌های خانگی و صنعتی، کودها و سموم کشاورزی و همچنین زباله‌ها و پساب‌های شهری که بدون تصفیه وارد رودخانه‌ها می‌شوند، کیفیت آب‌ها را تهدید می‌کند، این موضوع باعث می‌شود که حتی منابع آبی موجود هم به سختی قابل استفاده باشند.
داوویان درباره اقداماتی در زمینه تصفیه و کنترل آلودگی، اظهار کرد: با سازمان محیط زیست و سایر نهادهای مرتبط همکاری نزدیک داریم. پروژه‌هایی برای توسعه شبکه‌های فاضلاب و تصفیه‌خانه‌ها در حال اجرا است. البته محدودیت‌های اعتباری وجود دارد که روند کار را کند کرده است، اما تلاش می‌کنیم تا حد ممکن از انتشار آلودگی‌ها جلوگیری کنیم.
وی با اعلام تأثیر تغییرات اقلیمی در منابع آبی استان، گفت: تغییرات اقلیمی تأثیر عمیقی داشته است. در سال گذشته، جریان آب رودخانه‌ها نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۱۸ درصد کاهش یافته و نسبت به سال قبل از آن نیز نزدیک به دو درصد کاهش داشته‌ایم. این کاهش‌ها به معنی کاهش منابع آب تجدیدپذیر است و ما باید برای مواجهه با این شرایط آمادگی داشته باشیم.
داوودیان درباره وضعیت نظارت و کنترل مصرف و برداشت آب، گفت: نظارت به صورت مستمر انجام می‌شود و شرکت آب منطقه‌ای با همکاری سازمان محیط زیست، سازمان جهاد کشاورزی و سایر دستگاه‌ها، گروه‌های صیانت و بازرسی فعال دارند. این گروه‌ها به گشت زنی، کنترل برداشت‌ها و جلوگیری از تخلفات می‌پردازند. اما وسعت و پراکندگی منابع آبی بسیار زیاد است و همچنان نیاز به تقویت نظارت‌ها و فرهنگ‌سازی وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه به همه مردم، کشاورزان، صنایع و مسئولان استان توصیه می‌کنم که صرفه‌جویی را سرلوحه کار خود قرار دهند، تصریح کرد: منابع آب ما محدود و ارزشمند است و اگر مراقبت نکنیم، آسیب‌های جبران‌ناپذیری خواهیم دید.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با اعلام اینکه همکاری، آگاهی‌بخشی و اجرای دقیق مقررات می‌تواند ما را از بحران‌های آینده نجات دهد، گفت: توسعه پایدار و مدیریت علمی منابع آب باید اولویت همگان باشد.
گفتگو: یاسر معافی
