به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «سفیر هراز»؛ به نقل از «بلاغ»، از آوازهای کار در شالیزار گرفته تا ترانه‌های عاشقانه و آیینی روایت موسیقی مازندرانی است که همچون رودی همیشه جاری، هویت این دیار علویان را زنده نگه داشته و روح زندگی را در تاروپود آن می‌دمد.
موسیقی مازندران زاده طبیعت و سنت است؛ آواهایی که از صدای کار کشاورزان، زمزمۀ مادران و نغمه‌های آیینی شکل‌گرفته و در گذر زمان به گنجینه‌ای ارزشمند از میراث معنوی این سرزمین بدل شده است. هر ساز و هر ترانه، نه‌تنها روایتگر تاریخ که نشانگر پیوند عمیق مردم با زمین، باورها و زندگی روزمره‌شان است.
در همین راستا و برای واکاوی بیشتر جایگاه موسیقی در فرهنگ بومی مازندران، با دو تن از هنرمندان برجستۀ این دیار به گفتگو نشستیم تا از نگاه آنان، راز ماندگاری این نغمه‌های کهن را بشنویم.
موسیقی و تئاتر؛ دو بال فرهنگ مازندران
الیاس حقیقی مدیر مؤسسه فرهنگی هنری چندمنظوره هنرمندان سبزِ گِلام ویشار سرخ‌رود در گفتگو با خبرنگار بلاغ؛ با اشاره به نقش ریشه‌دار موسیقی در فرهنگ مازندران گفت: موسیقی این خطه، بازتاب‌دهندۀ سنت‌ها، باورها و زیست مردمان شمال است. نغمه‌هایی که در شالیزارها، جشن‌ها و آیین‌ها شنیده می‌شوند، نه‌تنها سرگرمی نیستند، بلکه حامل پیام‌ها و ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی‌اند. همین پیوند با زندگی روزمره، موسیقی مازندران را ماندگار کرده است.
وی با تأکید بر ضرورت حمایت از هنرمندان بومی افزود: اگر بخواهیم این میراث معنوی برای نسل‌های آینده باقی بماند، باید هم آموزش آن را جدی بگیریم و هم برای اجراها و فعالیت‌های هنری بستر مناسبی فراهم کنیم. بی‌توجهی به موسیقی بومی، به معنای نادیده‌گرفتن بخشی از هویت مازندران است.
این هنرمند برجسته مازندرانی با بیان اینکه موسیقی بومی ریشه در طبیعت و سنت دارد، اظهار داشت: وقتی نوای کمانچه یا لله وا نواخته می‌شود، در واقع صدای جنگل، شالیزار و زندگی کشاورزان شنیده می‌شود. این موسیقی، آیین‌ها و قصه‌های مردم را زنده نگه می‌دارد و نمایش است میان گذشته و امروز.
حقیقی به تئاتر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای فرهنگی اشاره کرد و گفت: تئاتر، آیینه‌ای تمام‌قد از جامعه است؛ هنری که می‌تواند دغدغه‌ها، مشکلات و امیدهای مردم را به زبانی هنری بازگو کند. در مازندران، تئاتر هنوز ظرفیت‌های زیادی برای شکوفایی دارد و اگر حمایت شود، می‌تواند همانند موسیقی بومی، هویت و فرهنگ مردم این دیار را بیش‌ازپیش معرفی کند.
وی در پایان افزود: فعالیت‌های مؤسسه ما در زمینۀ تئاتر، بر پرورش استعدادهای جوان متمرکز است. ما تلاش می‌کنیم با برگزاری کارگاه‌ها، اجراهای محلی و شرکت در جشنواره‌ها، فضایی برای رشد نسل تازه‌ای از هنرمندان فراهم کنیم. باور دارم که تئاتر می‌تواند نه‌تنها سرگرمی، بلکه عاملی برای آگاهی‌بخشی اجتماعی و فرهنگی در استان باشد.
ضرورت حفظ هویت فرهنگی در مازندران
کمال محمدی مدیر آموزشگاه موسیقی ماه تو نوا در گفتگو با خبرنگار بلاغ؛ اظهار کرد: موسیقی شادی‌آفرین است و وقتی مردم شاد باشند، همدلی و اتحاد، نشاط اجتماعی و پیوند بین مردم و مسئولان را تقویت می‌کند.
وی با اشاره به سابقه بیش از ۳۰۰ سال فعالیت خانواده‌اش در حوزه موسیقی، به بررسی جایگاه موسیقی مازندران و ضرورت حفظ هویت فرهنگی، توسعه موسیقی بومی گفت: موسیقی در فرهنگ و هویت مردم، مشکلات موجود و راهکارهای توسعه هنر و گردشگری فرهنگی مازندران تأثیرگذار است.
این هنرمند برجسته مازندرانی در خصوص اثرگذاری هنر موسیقی خانوادگی تصریح کرد: ما در قالب خانواده محمدی سال‌ها فعالیت هنری انجام دادیم. هر یک از ما به سمت سازهای مختلف رفتیم و تلاش کردیم موسیقی محلی مازندران را در کنسرت‌های داخلی و خارجی معرفی کنیم. خانواده ما نقش مهمی در حفظ و انتقال این موسیقی داشته است و اکنون هم همچنان مشغول فعالیت‌های هنری و آموزشی هستیم.
محمدی در مورد جایگاه موسیقی مازندران در فرهنگ و هویت مردم خاطرنشان کرد: موسیقی مازندران بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فرهنگی مردم است. این موسیقی شامل سه‌شاخه اصلی است: موسیقی اصیل، موسیقی کنار شهری و موسیقی پاپ محلی. ما و دیگر هنرمندان استان تلاش کرده‌ایم این میراث‌فرهنگی را زنده نگه داریم و به نسل جدید منتقل کنیم.
وی درباره بروزکردن موسیقی محلی گفت: علاوه بر حفظ موسیقی اصیل، آهنگ‌سازی‌های جدید و موسیقی پاپ محلی تولید کرده‌ایم تا جوانان هم با آن ارتباط برقرار کنند. وقتی مخاطبان از همه سنین بتوانند از موسیقی ما لذت ببرند، یعنی موفقیت حاصل شده است.
معرفی موسیقی و استعدادهای جوانان
مدیر آموزشگاه ماه تو نوا در زمینه اجرای کنسرت‌های موسیقی محلی مازندران، بیان کرد: ما بیش از ۳۵ کنسرت برگزار کرده‌ایم و اعضای خانواده نیز فعال هستند. این برنامه‌ها باعث معرفی موسیقی و استعدادهای جوانان و حفظ فرهنگ مازندران شده است.
وی درباره همکاری با نهادهای فرهنگی استانی و شهرستانی برای برگزاری کنسرت‌ها افزود: مشکلات اداری و نیاز به مجوزهای متعدد کار را دشوار کرده است. حمایت مسئولان و رفع موانع، امکان برگزاری برنامه‌های گسترده‌تر و اثرگذارتر را فراهم می‌کند.
مدیر آموزشگاه موسیقی در شهرستان جویبار در زمینه شناساندن هویت فرهنگی مازندران به گردشگران عنوان کرد: فرهنگ مازندران شامل موسیقی، لباس محلی و آداب‌ورسوم است که باید بیش‌ازپیش رواج یابد. رسانه‌ها، میراث‌فرهنگی و مسئولین می‌توانند نقش مهمی در معرفی و تقویت این هویت داشته باشند.
محمدی اثربخشی موسیقی بر ایجاد نشاط و همدلی اجتماعی خاطرنشان کرد: موسیقی شادی‌آفرین است و وقتی مردم شاد باشند، همدلی و اتحاد بیشتری میان آنها شکل می‌گیرد. اجرای برنامه‌های شاد و موسیقی پاپ محلی، هم نشاط اجتماعی ایجاد می‌کند و هم پیوند بین مردم و مسئولین را تقویت می‌کند.
وی با بیان اینکه موسیقی و هنر که روح زندگی هستند، بیان داشت: حمایت مردم و مسئولان می‌تواند این فرهنگ ارزشمند را حفظ کند، نشاط و شادی را به جامعه بیاورد و هویت فرهنگی مازندران را برای نسل‌های آینده زنده نگه دارد.
این هنرمند مازندرانی در پایان در خصوص آینده موسیقی و فرهنگ مازندران یادآور شد: مازندران با طبیعت بکر و فرهنگ غنی، پتانسیل بالایی برای توسعه هنر و گردشگری فرهنگی دارد. با حمایت مسئولان و برنامه‌ریزی درست، می‌توان موسیقی و فرهنگ مازندران را به سطح ملی و بین‌المللی معرفی کرد.
به گزارش بلاغ؛ در نهایت، موسیقی و تئاتر در مازندران فراتر از هنر و سرگرمی، بخشی از هویت و زندگی مردمان این دیار به شمار می‌آیند. نگهداری و حمایت از این میراث‌فرهنگی، نه‌تنها پاسداشت سنت‌ها و باورهای گذشته است، بلکه پلی است برای انتقال این گنجینه‌ها به نسل‌های آینده و زنده نگه‌داشتن روح زندگی در دیاری که همواره مهد نغمه‌ها و قصه‌های اصیل بوده است.
گزارش: الله‌بخش تبریزی
