به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «سفیر هراز»، شهرستان آمل، از کهن‌ترین شهرهای شمال ایران و استان مازندران، به عنوان «پایتخت تاریخ و فرهنگ مازندران» شناخته می‌شود. این شهرستان با پیشینه‌ای کهن، مرکزیت اداری و اقتصادی در منطقه مرکزی مازندران دارد و از شمال به شهرستان محمودآباد، از شرق به بابلسر و فریدونکنار، از جنوب به کوه‌های البرز مرکزی و استان تهران، و از غرب به نور محدود می‌شود. رودخانه هراز، شریان اصلی حیات این شهرستان، از میان آن می‌گذرد.
ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های توسعه آمل
۱٫ ظرفیت‌های طبیعی و گردشگری:
جاذبه‌های کوهستانی: مجاورت با دامنه‌های شمالی البرز و وجود مسیرهای اصلی صعود به قله دماوند، همچون مسیر جنوبی، موقعیت بی‌نظیری را برای گردشگری کوهنوردی و طبیعت‌گردی فراهم کرده است.
جنگل‌ها و ییلاقات: مناطق بکر و خوش‌منظره‌ای مانند ییلاق دشت هزار، جنگل میرزا کوچک، منطقه امامزاده عبدالله و دره معروف هفت خان.
آب‌های گرم: وجود آب‌های گرم درمانی مانند آبگرم استراباکو و آبگرم رینه که دارای خواص درمانی هستند.
رودخانه هراز: امکان توسعه ورزش‌های آبی مانند رافتینگ و قایق‌سواری.
۲٫ ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی:
آثار تاریخی: وجود بناهای تاریخی همچون آتشکده آمل، پل دوازده چشمه (دوره صفوی)، بازار قدیم آمل، مقبره میرحیدر آملی (عارف و فیلسوف بزرگ) و برج هشتل.
شهر باستانی: آمل به عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران، بافت تاریخی و روایت‌های کهنی را در خود جای داده است.
مردم‌شناسی و آیین‌ها: فرهنگ غنی و آیین‌های محلی خاص مازندران.
۳٫ ظرفیت‌های کشاورزی و اقتصادی:
کشاورزی: حاصلخیزی زمین‌ها به برکت رودخانه هراز و تولید محصولات باغی (مرکبات، کیوی) و برنج.
صنعت: وجود شهرک صنعتی آمل و حضور واحدهای تولیدی و صنعتی بزرگ.
ترانزیت: قرارگیری بر سرمحور ارتباطی تهران-شمال که باعث رونق مبادلات تجاری و ترانزیت کالا شده است.
چالش‌های شهرستان آمل
۱٫ چالش‌های زیست محیطی:
آلودگی رودخانه هراز: ورود پساب‌های صنعتی، شهری و کشاورزی به این رودخانه، حیات آن را به شدت تهدید می‌کند.
زباله و پسماند: معضل دفع غیراصولی زباله در حاشیه جنگل‌ها و رودخانه‌ها.
تخریب حریم طبیعی: ساخت‌وسازهای غیرمجاز و بی‌ضابطه در مناطق جنگلی و کوهپایه‌ای.
۲٫ چالش‌های زیرساختی و گردشگری:
ترافیک و حمل ونقل: بار ترافیکی سنگین به ویژه در فصول پیک سفر و تعطیلات هفته.
نبود زیرساخت‌های کافی: کمبود اقامتگاه‌های بوم‌گردی استاندارد، پارکینگ و سرویس‌های بهداشتی در مناطق گردشگری.
نبود برنامه ریزی یکپارچه: برای مدیریت گردشگر در مناطق طبیعی و حساس.
۳٫ چالش‌های اقتصادی-اجتماعی:
بیکاری: به ویژه در میان جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی.
حاشیه‌نشینی: رشد حاشیه‌نشینی در اثر مهاجرت از روستاها به شهر.
به گزارش خبرنگار ما در حالی که بوی نمناک جنگل و صدای آرامش‌بخش رودخانه هراز، هر مسافری را مجذوب خود می‌کند، چهره دیگری از این شهر تاریخی نیز وجود دارد؛ چهره‌ای که با زباله‌های پراکنده در حاشیه رود، ترافیک سنگین معابر و دغدغه‌های زیست‌محیطی مردم محلی شکل گرفته است.
گفتگو با مردم: دغدغه‌های روزمره
خانم رضایی، مغازه‌دار در بازار قدیم آمل: «گردشگر برای ما نان و نوایی است، اما همین که تعطیلات می‌شود، شهر قفل می‌شود. مسافران چند ساعتی در ترافیک می‌مانند و خسته و کوفته به بازار می‌رسند. ما هم که برای خدمات رسانی به آن‌ها با مشکل تردد مواجهیم. شهر به پارکینگ و مدیریت ترافیک جدی نیاز دارد.»
آقای حسینی، از ساکنان محلی حاشیه هراز: «این رودخانه روزی مایه زندگی ما بود، حالا شده کانال فاضلاب. بوی تعفن آن بعضی روزها غیرقابل تحمل است. از واحدهای صنعتی بالا دست گرفته تا پساب شهری، همه چیزی به این رودخانه می‌ریزند. مسئولان فقط در زمان سیل به فکر لایروبی آن می‌افتند.»
آقای محمدی، راهنمای تورهای طبیعت‌گردی: «متاسفانه برخی گردشگران با فرهنگ حفاظت از محیط زیست آشنا نیستند. ما هر هفته حجم زیادی زباله از دامنه‌های کوه و کنار رودخانه جمع‌آوری می‌کنیم. نیاز به فرهنگ سازی داریم. از طرفی، امکانات اقامتی در مناطق بکر ما بسیار محدود است.»
گفتگو با : رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان آمل
در ادامه به سراغ آقای رضا هندوکلایی، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان آمل رفتیم تا پاسخ این دغدغه‌ها را جویا شویم.
خبرنگار: آقای هندوکلایی، مهمترین برنامه شما برای ساماندهی گردشگری آمل چیست؟
هندوکلایی: «اولویت اول ما، توسعه گردشگری مبتنی بر طبیعت (اکوتوریسم) به صورت پایدار است. در حال تهیه طرحی برای ساماندهی ورودی‌های اصلی شهر و ایجاد پارکینگ‌های حاشیه‌ای هستیم تا مشکل ترافیک مرکز شهر را کاهش دهیم. همچنین، برنامه‌ای برای اجرای تورهای یکروزه و چندروزه منظم به مقاصدی مانند دشت هزار و آبگرم در دست اقدام داریم.»
خبرنگار: معضل آلودگی رودخانه هراز که به یک دغدغه ملی تبدیل شده، چه می‌شود؟
هندوکلایی: «این موضوع تنها از عهده اداره ما خارج است و نیاز به عزم جدی تمام ارگان‌ها از جمله شهرداری، محیط زیست و آب منطقه‌ای دارد. اما به عنوان متولی گردشگری، پایش مستمر مناطق سیلابی و ساحلی و برگزاری کمپین‌های پاکسازی با مشارکت NGOsها و مردم را در دستور کار داریم. گردشگری پایدار بدون محیط زیست پاک معنایی ندارد.»
خبرنگار: برای توسعه زیرساخت‌های اقامتی در مناطق بکر چه برنامه‌ای دارید؟
هندوکلایی: «تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاران برای احداث اقامتگاه‌های بوم‌گردی و اکولوژ در ییلاقات را دنبال می‌کنیم. این کار هم از حاشیه‌نشینی جلوگیری می‌کند، هم اشتغالزایی پایدار ایجاد کرده و هم فشار گردشگری از روی مرکز شهر کم می‌کند.»
به گزارش«سفیر هراز»، شهرستان آمل با همه زیبایی‌ها و ظرفیت‌هایش، نیازمند نگاهی جامع و مدیریتی یکپارچه است. به نظر می‌رسد نجات دماوند و هراز تنها با همکاری مردم و مسئولان و عزمی جدی برای حرکت به سمت گردشگری مسئولانه و پایدار ممکن خواهد بود. آینده آمل در گرو تصمیمات امروز است.
گزارش: مجید نائیجی
