روی صندلی نشسته بود، سردرگم و مضطرب، گوشه ناخن هایش را می کند، سنش به ۳۰ سال نمی رسید، وقتی حرف می زد بارها صدایش بغضی نهفته اش مشخص می شد، سعی می کرد گریه نکند، اما وقتی لابه لای حرفایش به نقطه پر چالش زندگی اش می رسید بغض اش می ترکید، نیلوفر برای تحصیل هشت سال بود برای به تهران مهاجرت کرده بود و در آنجا سه سال با پسری دوست شده بود و با هم همخانه شده بودند، ۶ ماه است کشمکش سختی داشتند و عدم اطلاع خانواده ها هضم این مشکلات را برای نیلوفر سخت تر کرده بود.
نیلوفر در خصوص ارتباطش با علی گفت: او هم از لحظه مالی و عاطفی به من ضربه زده است، در جریان این رابطه فقط از من سوء استفاده شد هیچ مسئولیتی قبول نمی کرد و بسیاری از مخارج خانه را من میدادم، وقتی هم که اعتراض می‌کردم می رفت، هم از لحاظ مالی هم از لحاظ عاطفی در تمام این سالها خیلی هزینه کردم .
وی ادامه داد: اصلا احساس امنیت نمی کردم برای هر اتفاق ساده به راحتی می رفت، چون تعهد قانونی نداشت، رابطه مدتها شکل گرفته اگر به هم بخورد انسان را نابود میکند.
ازدواج سفید، پیوند سیاه
نیلوفر با بیان بی اطلاعی خانواده اش با رابطه او و علی عنوان کرد: خانواده ما وضع مالی خوبی دارند، ولی اصلاً به ما کمک نمی کند پدرم خیلی مخالف با ماندن من در تهران بود البته نمی دانست که من با علی زندگی می کنم، با هماهنگ کردیم که وقتی خانواده ام به تهران آمدند، دوستم بعنوان همخانه می امد و هر وقت خانواده او می آمدند و مجبور بودم خانه را ترک کنم.
رویا احمدزاده، روانشناس و مشاوره خانواده در این رابطه خاطرنشان کرد: از جمله پدیده های خطرناکی که این روزها جامعه ما را تهدید می کند، همخانگی بدون ازدواج یا ازدواج سفید است، پدیده‌ای که دختر و پسر و یا زن و مرد به عنوان همخانه با یکدیگر زندگی می‌کنند بی آنکه میان آنها پیوند رسمی ازدواج و رابطه زن و شوهری جریان داشته باشد؛ اتفاقی که نه از نظر عرف و نه شرع برای خانواده قابل قبول نیست.
ازدواج روی هوا
وی رواج ازدواج سفید را زنگ هشداری برای جامعه خواند و اظهار کرد: به دلیل اینکه روابط میان زوج قطعیت و پایداری نبوده از تشکیل خانواده خارج شده است و به جای روابطی مستمر و پایدار به قول باومن سیال شده که در این ازدواج با بحران بی تعهدی روبه رو هستیم.
این استاد دانشگاه در خصوص افرادی که به سمت ازدواج سفید روی می آورند، بیان کرد: در چند مراجعه کننده که داشتم اکثرا تحصیلات دانشگاهی داشتند و برای کار یا تحصیل مهاجرت کردند و همچنین کسانی که با تجربه ازدواج و شکست مواجه شدند کمتر به سمت ازدواج می روند و بیشترین این سبک زندگی را ترجیح می‌دهند این افراد در توجیه و انتخاب خود آزادی بیشتر و مسئولیت کمتری در رابطه را دلیل این نوع رابطه می دانند.
وی از داستان دیگر مراجعه کننده اش اشاره کرد و افزود: خانوم ۳۵ سال است که چهار سال قبل از همسرش جدا شده و فرزندش نزد پدر شوهرش زندگی می کند، نزدیک به یک سال است که با همسر سابقش زندگی می کند، حتی خانواده ها از این جریان خبر ندارند، او همیشه، اضطراب و تردید دارد، از اینکه همسرش رهایش کند می ترسد و از طرفی نمی خواهد مسئولیت زندگی را قبول کند.
احمدزاده با بیان اینکه برخی بخاطر علاقمندی و با وعده ازدواج وارد ازدواج سفید می شوند، خاطرنشان کرد: با طرف مقابل برای ازدواج دائم وارد رابطه میشود و تصمیم میگیرد مدتی جهت برای آشنایی و برای ارزیابی و شناخت دقیق تر رابطه‌شان زیر یک سقف زندگی کنند سپس در صورت رضایت طرفین به صورت علنی و رسمی ازدواج کنند، هرچند تعداد کمی از این روابط به ازدواج ختم میشود، اما در صورت ازدواج دائم نیز به مشکل بر می خورند.
رویاهای سفید، ازدواج سیاه
وی ادامه داد: رضایت زوجین در ازدواج سفید از زندگی پایین‌تر است و حتی اگر این دو نفر باهم ازدواج کنند احتمال جدا شدن ۴ برابر بیشتر است چرا که زندگی زیر یک سقف بدون عقد و تعهد ازدواج باعث می شود که در ازدواج دائم هم کمتر متعهد باشند، همچنین سوء ظن به همسر آینده و احساس خیانت، خودکشی و رفتارهای پرخطر جنسی در این افراد بیشتر است.
رضا نادری، جامعه شناس و کارشناس علوم اجتماعی در این باره عنوان کرد: ساماندهی کردن زندگی جنسی افراد در جوامع مختلف به فرهنگ، نگرش و شاخص های مذهبی آنها بر می گردد، ما بر اساس چارچوب هایی اخلاقی و مذهبی که داریم، فقط روابط جنسی را در قالب ازدواج مجاز می دانیم اما در چند سال اخیر با ایجاد ماهواره ها، فضای مجازی و البته عواملی چون بالا رفتن سن ازدواج و افزایش طلاق باعث شده ارزش های جنسی تغییراتی ایجاد شود.
وی از عوامل ایجاد ازدواج سفید اظهار کرد: فرو کاسته شدن از کارکرد و اهمیت خانواده، شرایط اقتصادی، ترس از ازدواج، سرخوردگی از ازدواج، عدم اعتماد به ازدواج، باورهای فمینیستی، احساس برابری، احساس استقلال از جمله عواملی است که باعث ایجاد پیامدهای ازدواج سفید می
شود.
تیغ دولبه زندگی
این کارشناس علوم اجتماعی تصریح کرد: ازدواج سفید سرمایه گذاری آینده را برای فرد پیش بینی نمی کند و همینطور امنیت روانی برای فرد ندارد، تعهد صورت نمی گیرد و بعد از مدتی هزینه عاطفی به راحتی به نقطه صفر می‌رسد در حالی که در زندگی های پایدار فرد انرژی عاطفی و روانی خود را در یک زندگی و در طولانی مدت سرمایه‌گذاری میکند که به راحتی نمی توان در آن خارج شد هرچند شاید مشکلاتی برای دو طرف ایجاد شود اما طرفین به راحتی همدیگر را رها نمی کنند و احساس تعهد بیشتر است.
وی ازدواج سفید را مغایر فرهنگ و رسوم کشورمان خواند و اظهار کرد: این نوع ازدواج با فرهنگ و آداب و رسوم ما مغایرت دارد و با تقویت ارزش های دینی ما می توان جامعه را از ایجاد این آسیب درمان کرد با برداشتن برخی از ساز و کارهای ازدواج آسان را تعویض کرد، ازدواج یک عامل بازدارنده خوبی در بروز این آسیب اجتماعی است.
نادری بزرگترین سرمایه هر کسی را انرژی روانی و سلامتی روحی دانست و خاطرنشان کرد: جوانان امروزی حاضر به قبول مسئولیت سنگین ازدواج نمی باشند و سعی می کنند راحت ترین راه را و بی مسئولیت ترین را انتخاب کنند و فقط برای رفع نیازهای خود دست به این ارتباط می زند.
وی یکی از علل ایجاد گرایش جوانان به سمت پدیده ازدواج سفید را غرب زدگی خواند و افزود: ترویج فرهنگ غرب و تمایل جوانان به این سمت خصوصاً بخاطر تاثیر شبکه اجتماعی و ماهواره است، باید ساز و کارهایی برای مهار و تامین امنیت در این حوزه از سوی مسئولین و والدین قرار بگیرد تا تحت کنترل بیشتری باشد.
دوقطبی سازی زنان
نادری با بیان اینکه ازدواج سفید تعهد و مسئولیت قوی ندارد، تصریح کرد: مسئولیت برای دوطرف مطرح نیست و هر زمان می خواهند می توانند از رابطه خارج شوند این حس امنیت دو طرفین مخصوصاً برای زنان را از بین میبرد و در اکثر موارد به مشکلات جنسی و روحی دچار می شود، بخصوص این پیامدها در زنان بیشتر است.
وی رسانه ها را در شکل دادن به ذهن جامعه تاثیر گذار خواند و بیان کرد: تصویری از حقیقت زن داریم که رسانه‌ها به ما منتقل میکند در نتیجه برداشت و تاثیر جوانان ما از زندگی پس از ازدواج توسط رسانه ها شکل می گیرد، عمدتاً نقشه خانوادگی زن کمتر مورد توجه قرار میگیرد و بیشتر آن را در نقش‌های کار کارآمد تر و موثرتر می دانند .
این استاد دانشگاه ادامه داد: بیشتر پیکر زن و جنبه های شخصیت او را مردانه کرده است و لطافت های طبیعی و روحیات او بیشتر به نقاط ضعف زن تلقی می شود تا نقاط قوت او، تصویرسازی از جایگاه بزرگ زن و مادر پرداخته نشد و به ویژگی های لطیف و مادری بعنوان شخصیت دوم و تکمیلی تصویرسازی شده است و زندگی بر روی امکانات رفاهی متمرکز شده است.
چراغ سبز به ازدواج سفید؟!
در خصوص ازدواج سفید آماری در دسترس نیست، اما افزایش خانه های اجاره ای مبله ساعتی و روزانه در آمل نشان می دهد روند ازدواج سفید رو به افزایش است، آگهی های که دیوار و شیپور داده شده و قیمت های بالایی که روزانه از ۸۰۰ هزار تومان تا ۳۰۰ هزارتومان است و حتی در برخی نقاط به یک میلیون و ۸۰۰ هم می رسیده است و این تقاضای زیاد جامعه را نشان می دهد.
راضیه ۲۵ ساله است و دو سال و نیم است که با مهران زندگی می کند، او دانشجو است و از همدان برای تحصیل به امل امده، خانواده اش هنوز هیچ اطلاعی ندارند، چند ماهی است که این رابطه را تمام کرده است، اما از احساساتی که خرج کرده پشیمان است، افت تحصیلی زیادی کرده و نسبت به تمام مردان بی اعتماد شده است، راضیه امروز احساس پوچی می کند و بخاطر افسردگی از مشاوره کمک می گیرد.
همخانگی رقیب جدی ازدواج رسمی دارد این روزها در سایه بی توجهی ما قد می کشد و که به تقویت نقاط فرهنگی و دینی مان نپردازیم و جوانان ما از تهدیدات و ویرانی های آن در امان نیستند.
اگر در سالها قبل طلاق عاطفی تهدیدی برای خانواده به شمار می رفت، امروز ازدواج سفید دور از نگاه خانواده و جامعه پای خود را فراتر از آسیب های اجتماعی گذاشته و به یک کابوس هولناک برای نهاد خانواده تبدیل شده است.
تهدیدی انکار ناپذیر که درصدد حذف کانون خانواده در ایران است، تهاجم فرهنگی، کمرنگ شدن باورهای مذهبی و اخلاقی، مشکلات اقتصادی، تنوع طلبی ، برخی قوانین دشوار و زائد عقد و طلاق می توانند زمینه ساز این پیوند سیاه باشندو بعدها اگر به همین منوال پیش رود ازدواج ساندویجی قطعا کابوس دیگری برای کانون مقدس خانواده خواهد بود.
و در پایان باید گفت هر چند در کشورهای غربی داشتن رابطه با جنس مخالف ناهنجاری محسوب نمی شود، اما آنان نیز تبعات و چالش های این قبیل ازدواج؛ چون افزایش تعداد فرزندان نامشروع، فرزندان بی سرپرست و بدسرپرست و خطر ابتلا به ایدز نگران هستند
سمانه قلی پور
